Liverpool 2023

“Every once in a while, life conjures up a genuine ultimate.

It can be said without fear of hyperbole: this is what the Beatles were and are, and fifty-plus years after they leapt into view –fifty– there’s little hint it’s going to change. So many would-be successors have come and gone, there’s now an acceptance that no one can be bigger or better.”

Mark Lewisohn, ‘The Beatles: All these years. Volume 1: Tune in.’

 

Als echte Beatlesfan moet je vroeger of later een keer naar Liverpool, de stad waar alles begon. Wim en ik deden het in februari 2023.

Vroeger èn later zou je trouwens ook kunnen zeggen. Ik was er namelijk al eens geweest, in 1990 (zie HIER). Maar dat was lang geleden en sindsdien was er veel veranderd, in mijn bestaan èn in dat van Liverpool. Bijvoorbeeld: het vliegveld heet tegenwoordig John Lennon Airport, een indicatie hoe de stad haar beroemdste zoon inmiddels heeft omarmd. Die naamswijziging dateert pas uit 2002. Motto van de luchthaven - het staat met grote letters op het dak - is  “Above us only sky”, een regel uit ‘Imagine’. Dat diezelfde, bijkans heilig verklaarde Lennon ooit een zomerbaantje op de luchthaven had en daarbij rebels op broodjes spuugde voordat hij ze in de vitrine legde, is kennelijk vergeven en vergeten. Of gewoon nooit geweten. 

 Op deze luchthaven arriveren wij vrijdagavond tegen tienen. Een tijd lang hadden wij overwogen op de fiets naar Liverpool te gaan, dus eerst de boot naar Newcastle en dan oversteken naar de westkust, maar die long and winding road schrok ons toch een beetje af, vandaar nu ordinair met EasyJet. Vanaf de bushalte voor de ingang, waar een groot Yellow Submarine-kunstwerk nog eens benadrukt dat we ècht in Beatlestown zijn, nemen we de bus naar het centrum. Nou ja, de bus, de bus…dit is Engeland en dus komt er een heuse dubbeldekker voorrijden, lijn 500, en gaan wij bovenin zitten bij het grote voorraam, als opgewonden schooljongens - zoals ook The Beatles dat destijds deden, om uit het zicht van de buschauffeur te kunnen roken en gitaarspelen. Op die manier deed George Harrison bovenin een dubbeldekker ooit ‘auditie’ bij bandleider John Lennon.

We moeten tenslotte nog een stukje lopen naar ons hotel, Aloft geheten, dat zich in een monumentaal, nogal streng ogend gebouw bevindt met een fraai rond trappenhuis. Het blijkt het in 1903 gebouwde hoofdkantoor van een verzekeringsmaatschappij te zijn geweest. Ligging is uitstekend, midden in het centrum: letterlijk om de hoek bevindt zich Matthew Street met de roemruchte Cavern Club, arguably het epicentrum van Beatlestoerisme. We checken in en leggen ons te rusten in een keurige, maar wat claustrofobische kamer met een zolderraam zonder al te veel uitzicht.

De volgende dag, zaterdag, begint met English Breakfast in de lobby met lambrisering en rijk geornamenteerd plafond en daarna gaan we op pad. Het is bewolkt, maar droog en een graadje of 10 - 12 Celsius, niet slecht voor een winterse dag in een Noord-Engelse stad. We wandelen naar de waterkant waar de Mersey stroomt, de rivier die Liverpool verbindt met de Ierse zee en daarmee met de rest van de wereld. Eeuwenlang was Liverpool de belangrijkste havenstad van Engeland en de stad werd rijk met de handel in vooral tabak en slaven. Die allure zie je terug in een drietal historische gebouwen aan de kade, de ‘Three Graces’ genaamd, waarvan de grootste, The Royal Liver Building, meer dan 100 meter hoog is en wordt bekroond met het beeld van 2 ‘liver birds’, een soort mythische aalscholvers waar de stad haar naam… niet aan dankt. Die naam komt namelijk van het oud-Engelse ‘lifer’= modderig water en ‘pol’= poel. (Of vergelijkbare manier komt trouwens Kuala Lumpur aan haar naam, zie HIER.)

Mede op grond van deze imposante waterkant, Pier Head, kreeg Liverpool in 2004 de status van World Heritage Site - maar toen de stad daaromheen allerlei moderns begon te bouwen trok Unesco die status in 2021 doodleuk weer in. Dat had verder niets te maken met het feit dat er op Pier Head in 2015 inmiddels ook een Beatles- standbeeld was neergezet.

De vijfde Beatle...

Verderop langs het water vind je het Royal Albert Dock, een negentiende-eeuws complex van pakhuizen en aanlegsteigers dat tegenwoordig, gerenoveerd en al, plaats biedt aan allerlei winkels, horeca en musea, waaronder een dependance van de beroemde Tate Gallery. En je vindt er ook The Beatles Story, hèt Beatlesmuseum van Liverpool. 

In het uitgestrekte keldercomplex zijn diverse decors uit the story van The Beatles nagebouwd, zoals de Hamburgse Reeperbahn, het podium uit de Cavern Club en de opnamestudio van Abbey Road. Daarnaast zijn er vele historische artefacten te zien, zoals Lennons iconische bril en diverse gitaren van the fab four. Wim en ik brengen er een paar uurtjes door en sluiten af met koffie in het restaurant waar de barista’s hun vak tot nieuwe hoogte brengen door ons cappuccino’s te serveren waarop Beatlesgezichten zijn gecreëerd. Trouwens, dit museum opende zijn deuren voor het eerst op 1 mei 1990 - wat betekent dat ik, die het op 7 mei 1990 bezocht, destijds een van de eerste bezoekers ben geweest.

 

Eenmaal weer buiten wandelen we een heel stuk door de stad. Terug naar het centrum en vandaar door naar Lime Street Station en St. Georges Hall, dat laatste een enorm concertgebouw in gotische stijl. We eten een broodje in het station en lopen dan verder richting Liverpool Cathedral, een kolossaal bouwwerk, de grootste kathedraal van het land. Bijna was de twaalfjarige Paul McCartney hier koorknaapje geworden, maar het moest van zijn vader, zelf wilde hij niet, dus verknalde hij met opzet de auditie. Zo kun je op iedere plek in Liverpool wel een stukje petite histoire vinden van John, Paul, George en Ringo die hier alle vier zijn geboren en getogen.

Na een bezoekje aan de kerk keren we met een grote boog terug naar ons hotel. Het is inmiddels donker en we zijn een beetje gaar. Later die avond halen we broodjes (nep)shoarma bij de Mersey Kebab Shop en lopen nog een rondje door Matthew Street en omgeving, het uitgaansgebied van Liverpool waar het, zoals overal in Engeland op zaterdagavond, een gezellige bende is met veel drank en weinig kleren. Vanuit menige pub klonk live muziek, al of niet Beatlescovers, en we zijn een paar binnengelopen om sfeer te proeven. Alleen de Cavern Club laten we links liggen, die bewaren we voor morgen.

Zondag gaan we echt de toeristische diepte in. We hebben namelijk een heuse Magical Mistery Tour geboekt en rijden met een felgele bus langs allerlei markante plekken uit de Beatleshistorie terwijl een gids, tussen de Beatles-liedjes door, anekdotes opdist. (Die gids blijkt trouwens de broer van Holly Johnson, de zanger van Franky goes to Hollywood, een andere succesband uit Liverpool.)

Zo bezoeken we bijvoorbeeld de huizen waar ze opgroeiden. Allemaal bescheiden arbeidershuisjes, met uitzondering van de semi-detached (2 onder 1 kap)  in de welgestelde wijk Woolton waar onze working class hero John Lennon opgroeide - bij zijn tante, de befaamde Aunt Mimi, eerst omdat zijn moeder niet voor hem kon zorgen en later, net toen er zich een hechte band begon te ontwikkelen, omdat ze tragisch om het leven kwam. Ze werd aangereden door een politieman buiten dienst terwijl ze bij Aunt Mimi de straat overstak. Lennon was 17 toen het gebeurde; hij had al de reputatie van een angry young man en dat werd er daarna niet beter op. Daarentegen verdiepte het wel zijn band met Paul McCartney die zelf ook zijn moeder was verloren, aan borstkanker toen hij 14 was.

Huis van Harrison...

...en Paul McCartney

Onvermijdelijke hoogtepunten zijn bezoekjes aan Penny Lane en Strawberry Fields. De eerste is een lange straat met een rotonde waar de markante bushalte staat– ‘the shelter in the middle of the roundabout’ - waar de jonge Beatles vaak moesten overstappen. Er is een schitterend verhaal hoe twee van hen ooit in diverse bussen de halve stad doorkruisten enkel om een of andere gitarist te bezoeken die een bepaald, moeilijk gitaarakkoord kon demonstreren. Zo ging dat vroeger, zonder internet.

 

De tweede verwijst naar het landgoed van een voormalig weeshuis dat zich vlakbij het huis van Aunt Mimi bevond en waar de jonge Lennon graag rondstruinde met zijn vrienden. Overigens, behalve de songtitel is er niets in de poëtische tekst van Strawberry Fields Forever dat verwijst naar die Liverpoolse realiteit - typisch het verschil tussen de manier van songs schrijven van McCartney en Lennon.  

  

Op de terugweg rijden we nog, zonder te stoppen helaas, langs St. Peter’s Church in Woolton, het decor van ‘the day John met Paul’, ofwel 6 juli 1957: op die stralende zomerse zaterdag ging de vijftienjarige Paul McCartney kijken naar een optreden van The Quarrymen, het skiffle-bandje van de zestienjarige John Lennon. Ze spraken elkaar, McCartney speelde wat opschepperig gitaar, en een week later vroeg Lennon of hij bij de band wilde komen – tenminste, dat liet hij vragen door een van zijn acolieten, want Lennon is van jongs af aan bazig geweest. En de rest is natuurlijk muziekgeschiedenis. 

St. Peter's Church

Bizar genoeg bestaan van die historische dag, waarvan helemaal niemand kon vermoeden dàt het een historische dag was, niet alleen een paar foto’s, maar zelfs - en dat is echt ongelooflijk voor die tijd - een geluidsopname. Iemand liep op die braderie rond met een kolossale bandrecorder. Het is maar een fragment, en de geluidskwaliteit is belabberd, maar onmiskenbaar, uit duizenden, herken je de stem en de stijl van John Lennon.

 

Het was het begin van alles, al moest er nog veel gebeuren. De naam Beatles kwam pas 3 jaar later, de definitieve samenstelling pas 5 jaar later en de echte doorbraak pas 6 jaar later. Het mag misschien lijken alsof The Beatles met al hun talent in één klap als briljante act de jaren zestig binnensprongen, maar de werkelijkheid is dat zij ongelooflijk veel vlieguren hebben gemaakt zowel in Liverpool als - vooral - in Hamburg. Van 1960 tot 1962 traden zij in nachtclubs in Hamburg meer dan 1100 uur op - dat staat gelijk aan een jaar lang elke avond 3 uur lang spelen!!! (Volgens biograaf Mark Lewisohn, de Beatlesprofessor die dit allemaal heeft becijferd, maakt dat The Beatles waarschijnlijk tot de meest geoefende band te wereld op dat moment.) Dus toen zij weer terugkeerden naar Liverpool waren ze een ongelooflijk strakke, professionele band geworden met een waanzinnig breed repertoire - en bliezen ze iedereen omver met hun rock-‘n-roll-sound.

 

Eenmaal afgezet door de bus rest ons nog één laatste heiligdom van het Beatlesverhaal en dat is de Cavern Club. Een voormalige jazzkelder die meeging met zijn tijd en een rockclub werd met The Beatles als huisband. Via een smalle wenteltrap kom je in een gewelfde kelder met een podium aan de ene kant en een bar aan de andere; het is klein, laag, intiem… en een beetje nep. Want de oorspronkelijke Cavern Club moest in 1973 wijken voor een metrotunnel en wat je nu ziet is een reconstructie, maar wel met dezelfde stenen en ongeveer op dezelfde plek, dus vooruit. Bijna 300 keer traden de Beatles hier op tussen 1960 en 1963 en ze bouwden er een steeds grotere fanbase mee op waarmee ze de aandacht trokken van platenzaakeigenaar Brian Epstein die een keer een kijkje kwam nemen en zo onder de indruk was dat hij ter plekke zijn diensten als manager aanbood. (Later schreef hij hier een biografie over getiteld ‘A cellarful of noise’.) Nu, op deze zondagmiddag in 2023, is het rustig en speelt er een Beatlescoverband die volgens Wim, zelf muzikant en zoals reeds opgemerkt de vijfde Beatle, verdomd goed is. 

 

De bedaagde atmosfeer lijkt natuurlijk weinig op de legendarisch drukke, hete avonden van destijds, en dat is min of meer symbolisch voor deze hele fantrip naar Liverpool. Het is allemaal een beetje tweedehands en nagemaakt en dat kan eigenlijk ook niet anders na all these years. Toch hadden we het niet willen missen, is onze conclusie wanneer we later op de avond evalueren in een Indiaas restaurant ons weekend evalueren.

De volgende dag, maandag, vliegen we terug naar huis. Maar omdat onze vlucht pas ‘s middags vertrekt, hebben we nog wat tijd over en die besteden we met een bezoek aan de Radio City Tower, een zendmast midden in het centrum met een panoramadek op ruim 100 meter vanwaar je over de stad kunt uitzien. Voor de verandering nou eens een plek waarover geen enkele Beatlesanekdote te vertellen valt. Het is mooi geweest.

3 - 6 februari 2023