Vättermeer

12 - 15 augustus 2018

Vanuit Stockholm begint eigenlijk de lange weg terug, maar we maken een aantal tussenstops. De eerste, na een dag reizen, is een camping aan het Vättermeer, niet ver van Jönköping.

Ook deze camping is weer in Nederlandse handen. Dat zie je veel hier, kennelijk trekt Zweden veel ‘ik-vertrek’-types aan. Gevolg is dat er net als in Rada weer veel Nederlanders staan en Wende zonder moeite speelkameraadjes maakt. Pal voor onze tent staat een trampoline met schommel en klimrek waar de jeugd van ons veldje zich verzamelt. 

 
Zo kunnen we er een oog op houden terwijl we aan ons bier van 3,5% zitten, qua alcohol het ruigste dat ze verkopen in de supermarkt. Voor de rest, zelfs voor een flesje wijn, moet je naar speciale overheidswinkels genaamd Systembolaget, steriele barakken zonder reclame of opsmuk die je weliswaar overal kunt vinden, maar die toch een aura hebben van alcoholist, beetje zielig. Waarbij het zielige vooral de prijs betreft, want dat is even slikken. De veelgehoorde uitspraak dat Zweden zo’n vreselijk duur land is behoeft overigens enige nuance. Ja, alcohol is duur en vlees zo te zien, maar voor de rest zijn de prijzen niet veel anders dan in Nederland. Dus ga gerust, alleen vergeet niet op de veerboot een belastingvrij flesje te scoren van het een of ander.

We blijven hier twee dagen. De eerste dag is het lekker weer en hangen we wat rond bij camping en meer. Dat Vättermeer is ook al zo groot, het tweede van Zweden na dat enorme Vänernmeer, en daardoor iets te fris naar onze smaak. Maar ’s nachts slaat het weer om en de tweede dag beleven we onze eerste echte Scandinavische druildag. Dus de auto maar in, iets doen. 

 
We rijden naar Gränna, dat beroemd is om zijn ‘polkagris’ ofwel zuurstokken. In het veelgeprezen hoofdstraatje met karakteristieke houten huizen wemelt het van de snoepwinkeltjes waar je kunt zien hoe ze die dingen maken. Ik heb spannender attracties in m’n leven gezien dan twee mannen die met serieuze gezichten de hele tijd gekleurde suikergelei heen en weer staan te rollen om ronde staafjes te krijgen, maargoed, het kwam met zuurstokken uit de hemel die dag, dus ja.

Gelukkig bleek Gränna onverwachts een andere, spectaculairdere claim of fame te bezitten, namelijk het Andréexpeditionen Polarcenter. Dit bleek een knaller van een museum, gewijd aan de hemeltergend mislukte expeditie van de uit Gränna afkomstige technicus August Andrée die in 1897 met twee metgezellen in een luchtballon probeerde de Noordpool te bereiken. Ze stegen op vanaf Spitsbergen, stortten bijna onmiddellijk weer in zee, moesten als een idioot allerlei ballast overboord gooien (waaronder lange lijnen waarmee ze hoopten te sturen) om weer hoogte te winnen en vervolgens verdween de ballon achter de horizon en werd er nooit meer iets van de mannen gehoord. 

 

Pas dertig jaar later, in 1930, werden hun lichamen gevonden, op het eiland Kvitoya, een paar honderd kilometer van Spitsbergen. Uit hun dagboeken en fotonegatieven kon het drama worden gereconstrueerd. De mannen waren na drie dagen neergestort, hadden met sleden en een boot geprobeerd over het pakijs de bewoonde wereld te bereiken, maar legden na drie maanden het loodje op Kvitoya. Waarom is niet helemaal duidelijk, eentje is wellicht door een ijsbeer te grazen genomen, de anderen geveld door koolmonoxidevergiftiging of anders gewoon door kou en uitputting. Het is een tragisch, maar fascinerend verhaal en in Zweden, dat anders dan Noorwegen weinig met poolexploratie van doen heeft gehad, gelden Andrée en zijn kompanen als helden. Vandaar dat mooie museum vol authentieke kleding en spullen.

Terug naar de camping een uitstapje naar een winkelcentrum in Jönköping –hé, ze hebben hier een H&M, even kijken hoor– en daarna weer springen op de trampoline en bijkomen voor de tent, ditmaal met een lekker flesje Montepulciano van de Systembolaget. Het is gelukkig droog geworden, maar het blijft fris. We eten tortellini en als Wende naar bed is, net iets voor tienen, blijven we nog even buiten zitten, ingepakt in onze slaapzakken. En terwijl Wende droomt van zuurstokken denk ik aan die onfortuinlijke Andrée en zijn kornuiten en zeg brrr.