Varanasi

Donderdag 9 november 2006

Inmiddels een paar dagen in Varanasi. Varanasi, ook wel Benares genoemd, is een hele oude stad, zo'n 5000 jaar geleden gesticht en daarmee een van de oudste bewoonde steden ter wereld. Het is de heiligste stad van de hindoes en trekt jaarlijks meer dan een miljoen pelgrims. Varanasi staat bekend als de 'dodenstad', men komt om te sterven, want wie hier aan de oever van de Ganges het leven laat stapt uit de eeuwige cirkel van wedergeboorte en bereikt moksha, bevrijding. 

    De stad (1,2 miljoen inwoners) ligt aan de westoever van de Ganges. De andere oever bestaat uit een uitgestrekte zandvlakte die tijdens de moesson ongetwijfeld overstroomt, daarachter begint het platteland. De waterkant van Varanasi vormt een lange linie van ghats, 80 stuks, zeven kilometer in totaal, van Raj Ghat aan de noordkant (bij de enige brug) tot aan Nagwa Ghat aan de zuidkant. Achter de ghats ligt de oude stad, een doolhof van sloppen en stegen (galis geheten) waar het relatief rustig is omdat er geen auto's en riksja's kunnen komen, maar absoluut smerig en stinkend omdat koeien overal mogen komen. En daar weer achter ligt de nieuwe stad, een Delhi-achtige verkeerspuinhoop.

In de galis

 

Op een bovengemiddeld chaotisch kruispunt, waar tientallen fietsriksja's elkaar vanuit alle richtingen in de spaken vlogen, zag ik gisteren twee dames van middelbare leeftijd in zo'n riksja zitten, keurig gestreken witte kleren aan, op het gezicht de bevroren uitdrukking van totale shock. Zulke toeristen zie je hier veel, de rijkere soort zeg maar. Net ingevlogen vanuit het westen, geen tijd om te acclimatiseren en bam! gedropt in verse visfuiken als Agra en Varanasi waar de meest hardnekkige handelaars van het land aanvallen als uitgehongerde haaien. Boat sir! Massage sir! Of gelispel in je oor, hasjcokeextasybrownwhiteyessir? Hèt produkt hier is zijde en iedereen trekt je z'n winkel binnen. Na vijf weken zijn Wim en ik wel wat gewend, maar zelfs wij worden er een beetje moe van, al dat gepush.

 

De ghats zijn hier natuurlijk de ware attractie. Sommige zijn keurig onderhouden en in frisse kleuren beschilderd, andere stoffig en vervallen, en een enkele simpele exemplaar bestaat uit slechts een paar zandbulten en een hoop stront, van koeien, waterbuffels, geiten, honden, mensen. Hier bij het heilige water doet men de was, men baddert, zwemt en duikt, wast de buffels, vist, speelt cricket, roept 'Boat?', offert bij een van de vele kleine tempeltjes of staart lijdzaam naar de overkant. Bij zonsopgang wordt er overal puja verricht, bij zonsondergang vindt er een spectaculaire ganga aarti plaats waarbij saffraangeklede jongemannen op kleine podia staan en woest zwaaien met een brandende kandelaar in de vorm van een cobra, dit alles uiteraard begeleid door hersensplijtende muziek en neusverzengende wierook. En verder zijn er nog twee burning ghats, waar aan de lopende band crematies plaatsvinden en het brandhout hoog ligt opgestapeld. Ons hotel ziet uit op Panday Ghat, ergens halverwege.

De Ganges is hier breed, kalm en onvoorstelbaar smerig. Op het water drijft de nodige afval, maar wat zich in het water bevindt is nog veel erger: alleen al in Varanasi komen dertig riolen direct uit op de rivier en het water bevat inmiddels 3000x het aantal poepbacteriën dat veilig badwater maximaal zou mogen bevatten. Feitelijk is het water septisch, dat wil zeggen zuurstofarm en giftig. Het is ongelooflijk dat in deze smurrie nog vissen leven en zelfs dolfijnen, de zogeheten Gangesdolfijn, anderhalf a twee meter groot en -zo lees ik op internet- erg bedreigd. Dat verbaast me niks. Verder lees ik dat de Gangesdolfijn blind is. Ik hoop maar dat hij ook niet kan ruiken...

Het is voor een westerling moelijk te begrijpen dat Indiërs zo omspringen met een heilige rivier. Ze schijten hem vol en dumpen hun afval overal langs de oever. En wat gebeurt er vervolgens? Hun o zo heilige koeien scharrelen de hele dag over deze vuilnishopen, vreten plastick zakken en andere onverteerbare rotzooi en sterven een langzame, pijnlijke dood. Maar over dat soort zaken denken Indiërs niet na. Dat soort logica, dat soort systeemdenken is hun vreemd. De mensen hier hebben een groot hart en een klein verstand, precies andersom als in het westen. Niet dat ze dom zijn, welnee, er komen briljante wetenschappers en schakers uit India en sinds tien, vijftien jaar een groeiend leger IT-specialisten, maar dat zijn westers getrainde geesten. De grote massa stamt uit een eeuwenoude cultuur waar gevoel en intuïtie veel belangrijker zijn dan intelligentie en heeft nooit geleerd zijn hersenen te gebruiken. De ideale mens zou een oosters hart moeten bezitten en een westers hoofd. Maargoed, dit verder terzijde. 

Velen zeggen dat Varanasi een bijzondere, spirituele stad is, maar ik heb die stad nog niet gevonden. Misschien komt het nog. Helaas heb ik niet veel tijd meer, daarom overweeg ik toch om m'n zieleheil elders te zoeken, namelijk in de boedhistenmagneet Bodhgaya, de plaats waar prins Gautama ofwel Boeddha ten einde raad onder de bodhi-boom ging zitten en verlicht raakte. Ik hou u op de hoogte.